Το πρωί το χτίζανε, το βράδυ γκρεμιζόταν
Αυτό το blog κοσμείται στην αριστερή του πλευρά από μια εικόνα που καταγγέλλει την ανικανότητα. Λοιπόν, πουθενά στην Ελλάδα δεν θα μπορούσε να βρει καλύτερη εφαρμογή από τον κλάδο της βιομηχανίας και της κατασκευής.
Industrialization
Όμως τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Τη δεκαετία του 50 η «Ελλάς» έχει την ευκαιρία να αποκτήσει υποδομές Δυτικοευρωπαϊκών προδιαγραφών, μέσω του ίδιου σχήματος που ξαναχτίζει την καμένη Ευρώπη, του σχεδίου Marshal. Τα λεφτά είναι πολλά. Έτσι και αλλιώς η τριτοκοσμική από πλευράς υποδομών Ελλάδα, ανήκει «εις την δύσιν» και έτσι υπάρχει σοβαρότατη πρόθεση από πλευράς Αμερικανών να ενισχυθεί η χώρα με κεφάλαια, ώστε να αποτραπεί εντελώς ο κομμουνιστικός κίνδυνος.
Πρώτο βήμα για να ανορθώσεις μια χώρα είναι να εξυπηρετήσεις τις ανάγκες της σε ενέργεια. Έτσι οι φίλοι μας οι αμερικάνοι αναθέτουν σε μια γερμανική εταιρεία, αμερικανικών – φυσικά – συμφερόντων, να έρθει να μας φτιάξει (κάτι θυμίζει αυτό, ε;). Αυτήν την λένε Mannesmann αλλά στην Ελλάδα θα εργαστεί μέσω της θυγατρικής της ΒΙΟΚΑΤ. Γερμανοί, Αμερικάνοι και Γάλλοι μηχανικοί έρχονται να φτιάξουν το πρώτο ελληνικό διυλιστήριο και το πρώτο Power Plant. Από πλευράς μηχανικών, οι έλληνες είναι πολύ λίγοι σε ποσότητα και ποιότητα οπότε η ΒΙΟΚΑΤ επενδύει στην εκπαίδευσή τους, στέλνοντάς τους να εργαστούν στη Μέση Ανατολή, με ασύλληπτους για την εποχή μισθούς. Τα πρώτα χρόνια, στις εργασίες απασχολούνται και αμερικάνοι τεχνίτες, μέχρι οι έλληνες συνάδελφοί τους να «μάθουν τη δουλειά».
Εδώ κάποιος πρέπει να παρατηρήσει ότι το να βρεις ικανό προσωπικό τη δεκαετία του 50 και του 60 στην Ελλάδα, αποτελούσε άθλο. Η κρέμα του εργατικού δυναμικού προτιμούσε τη ξενιτιά της Γερμανίας και της Αμερικής, από την εξαθλίωση της Ελληνικής επαρχίας. Χωρίς βιομηχανική παράδοση, δεν υπάρχουν τεχνίτες που να μπορούν να εκτελέσουν τις βασικότερες κατεργασίες μετάλλου. Έτσι η ΒΙΟΚΑΤ επενδύει και στην εκπαίδευση του παραγωγικού προσωπικού. Στέλνει πολύ κόσμο να εργαστεί στο Ιράκ και στο Κουβέιτ. Στη Κοζάνη όπου κατασκευάζεται ο πρώτος μεγάλος σταθμός της ΔΕΗ, σχεδόν το σύνολο του αντρικού πληθυσμού απασχολείται στο έργο, δημιουργώντας έτσι παράδοση στο τόπο. Σήμερα, αν θέλεις να κάνεις μια πάρα πολύ σοβαρή δουλειά σε διυλιστήριο ή σε Power Plant, φωνάζεις «Κοζανίτες» να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο.
Όμως οι έλληνες που βρίσκονται στα πράγματα εκείνη την εποχή, έχουν άλλα σχέδια για τη χώρα και τους εαυτούς τους. Και πρώτα από όλα βάζουν στο μάτι τα λεφτά του σχεδίου Marshal. Με κυβερνήσεις εντελώς ανίσχυρες να πάρουν έστω και μισή απόφαση, τα λεφτά γίνονται Cadillac, γούνες, κοσμήματα και διαμερίσματα στο Κολωνάκι. Την ώρα που το 99,9 % των ελλήνων πείναγε, οι γνωστοί άγνωστοι έτρωγαν τα χρήματα που στην Ευρώπη γίνονταν δρόμοι, υδροηλεκτρικά φράγματα, σχολές, γνώση. Εδώ, φτιάξαμε μια μεγάλη λεωφόρο για να νομίζει ο Aik ότι κάτι κάνουμε με τα λεφτά του αμερικάνου φορολογούμενου. Και, τι ειρωνεία, της δώσαμε το όνομα του μεγαλύτερου λαμόγιου της ελληνικής ιστορίας, του Συγγρού.
Ακόμα και έτσι όμως, το φτηνό εργατικό δυναμικό, η πλούσια παραγωγή βαμβακιού και καπνού και η φθηνή ενέργεια φέρνουν δειλά δειλά στην Ελλάδα την βιομηχανία. Η κλωστοϋφαντουργία αναπτύσσεται δυναμικά και η Ελλάδα αστικοποιείται. Τώρα υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για ενέργεια, οδικά δίκτυα και άλλες υποδομές. Το πολυτεχνείο έχει βγάλει κάμποσους μηχανικούς που μπορούν να αναλάβουν μεγαλύτερα έργα. Ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες, όπως οι ΜΕΤΚΑ, ΒΙΕΞ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ, ΞΕΚΤΕ, ΕΔΟΚΕΤΕΡ, ΟΔΩΝ - ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ ανταγωνίζονται πλέον την ΒΙΟΚΑΤ, ή τουλάχιστον παίρνουν κομμάτια από τα πολύ προσοδοφόρα βιομηχανικά και ενεργειακά έργα. Οι εργοδηγοί και μηχανικοί της ΒΙΟΚΑΤ φτιάχνουν δικές τους εταιρείες και αναλαμβάνουν υπεργολαβικά μικρά έργα των δύο μεγαλύτερων εταιρειών.
Deindustrialization
Τα πράγματα τη δεκαετία του 70 λοιπόν δεν είναι και τόσο άσχημα. Τα λεφτά είναι καλά για αυτούς που ασχολούνται με τη κατασκευή, τη ναυπήγηση και την διύλιση πετρελαίου, εργασίες όλες συναφείς και εξαρτώμενες από την τεχνογνωσία στην οργάνωση παραγωγής και την μεταλλουργία. Μάλλον παραείναι καλά. Τα κομματικά λαμόγια βλέποντας πως υπάρχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους, αποφασίζουν πως δεν είναι δίκαιο να τρώνε μόνο οι «άλλοι». Αποφασίζουν να βάλουν χέρι ενισχύοντας τους συνδικαλιστές σαν μέσο πίεσης. Τα τέλη της δεκαετίας του 70 βρίσκουν τους εργάτες στους δρόμους ζητώντας απίστευτα ανταλλάγματα για την εποχή και τα οικονομικά πράγματα της χώρας, όπως κατάργηση της υπερωριακής εργασίας. Οι μεγάλες κατασκευαστικές, οι υποστηριζόμενες από ξένη τεχνογνωσία, αποσύρονται από την ελληνική αγορά. Οι έλληνες που έχουν κάνει επενδύσεις στριμώχνονται, είτε να συμπράξουν είτε να πουλήσουν. Αρχές δεκαετίας 80 και ο αείμνηστος υπόσχεται στους εργάτες λαγούς με πετραχήλια. Οι κρατικοποιήσεις των βιομηχανικών μονάδων είναι στην ημερήσια διάταξη. Έχει γίνει η μεγάλη ζημιά.
Η κατασκευή, συντήρηση, επέκταση και οργάνωση μεγάλων βιομηχανικών μονάδων στηρίζεται στη τεχνογνωσία. Στην Ελλάδα το 1980 είχαμε δική μας τεχνογνωσία όση είχε και η Ζιμπάμπουε. Όταν οι ξένες εταιρείες (Mannesmann, Foster Whiller Italiana) αποσύρθηκαν λόγω των «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ στο ίδιο συνδικάτο», των εξωφρενικών απαιτήσεων των εργατών και της δυσκολίας συνεννόησης με την απίστευτα ανίκανη ελληνική κυβέρνηση, πήραν μαζί τους και ότι πιο ωφέλιμο προσέφεραν στο τόπο, τη τεχνογνωσία.
Τα αποτελέσματα αναμενόμενα. Η Ελληνική βιομηχανία διαλύεται, αλλά σε αυτό συνετέλεσαν και άλλοι παράγοντες. Η δημιουργία μεγάλων βιομηχανικών μονάδων και η κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής απαιτεί μακροχρόνιο σχεδιασμό. Εδώ όμως οι υπουργοί δεν μπορούσαν να κανονίσουν σε πια μπουζούκια να πάνε το βράδυ. Τελικά στην αγορά έμειναν μόνο επιχειρηματίες-τυχοδιώκτες, οι οποίοι ξεκίνησαν από χαμηλά και με διάφορες κομπίνες και «συμπράξεις» με το ελληνικό δημόσιο, κατάφεραν να διευθύνουν μικρότατες αλλά αρκετά προσοδοφόρες κατασκευαστικές εταιρείες. Ούτε λόγος φυσικά να γίνεται για επιστημονική προσέγγιση της παραγωγής, εξειδίκευση και επένδυση σε νέες τεχνικές και εργαλεία, αφού οι άνθρωποι ήταν εντελώς αγράμματοι. Τα κέρδη κατατίθενται στα μπουζούκια και το ελληνικό πεντάγραμμο ζει τη καλύτερη εποχή του. Οι ναυπηγοεπισκευαστικές βάσεις μαραζώνουν και η 17Ν σκοτώνει τον Περατικό που ήθελε να επενδύσει στα ναυπηγία του Σκαραμαγκά. Η ανεργία στους εργάτες του συνδικάτου μετάλλου στο 30% και η ΓΣΕΕ ζητάει και πετυχαίνει την κατάργηση της υπερωριακής εργασίας.
Καταστροφή.
Ανεργία, τριτοκοσμικοί δείκτες ατυχημάτων, μαύρη εργασία, φοροδιαφυγή, κακοτεχνία, έλλειψη ποιοτικού ελέγχου, είναι τα χαρακτηριστικά της ελληνικής βιομηχανίας και κατασκευής μέχρι το 1996. Και τότε…
Αλελούγια
Κερδίζουμε τους Ολυμπιακούς αγώνες. Η χώρα δεσμεύεται και ξεκινάει η κατασκευή γιγαντιαίων, για την Ελλάδα, έργων. Μετρό, αεροδρόμιο, Αττική Οδός, Εγνατία Οδός, γέφυρα Ρίου - Αντιρίου είναι έργα που μια χώρα 10 εκ. ανθρώπων φτιάχνει σε μια 50ετία, όχι 10ετία. Αποτέλεσμα της τόσης μεγάλης βιασύνης είναι τα έργα να υπερβούν κατά πολύ τους προϋπολογισμούς τους. Ακόμα και έτσι όμως υπάρχει ένα τεράστιο κέρδος, εκτός από αυτό φυσικά της χρήσης των έργων. Ξαναμπαίνει επιτέλους στην Ελλάδα τεχνογνωσία. Τα έργα τα έχουν αναλάβει κυρίως ξένες πολυεθνικές που προσλαμβάνουν έλληνες μηχανικούς. Μάλιστα η ζήτηση ήταν τόσο μεγάλη που το 2000 μπορούσε να πιάσει δουλειά μηχανικού, και να αμειφθεί πλουσιοπάροχα, οποιοσδήποτε είχε τουλάχιστον ένα χέρι να κρατάει calculator. Ο χώρος της κατασκευής βρίσκει το Ελντοράντο και όλοι πέφτουν με τα μούτρα να φάνε ψωμάκι. Άλλοι μάλιστα πιο πολύ από άλλους. Αλλά δεν έχει σημασία. Οι ξένοι εργάτες δουλεύουν, το χρηματιστήριο παίρνει φωτιά, οι εταιρείες συμβούλων πουλάνε συμβουλές (ή αέρα κοπανιστό), οι έλληνες χτίζουν μεζονέτες στο Ντράφι και όλοι είναι χαρούμενοι. Δεν έχει πραγματικά σημασία το ότι κάποιοι κλέβουν. Το χρήμα κινείται και υπάρχει πραγματική ανάπτυξη. Αλλά που πάν χωρίς τον ξενοδόχο;
Αμ δε
Τα έργα τελειώνουν, η φούσκα του χρηματιστηρίου σκάει και τα λεφτά φεύγουν για να κάνουν χαρούμενους τους Ελβετούς, ενώ οι έλληνες παίρνουν δάνεια για να διατηρήσουν τη μεγάλη ζωή που έκαναν για μερικά χρόνια. Τι έμεινε από όλα αυτά.
Τεχνογνωσία. Οι Έλληνες μηχανικοί είναι ικανοί να αναλάβουν πλέον δύσκολα έργα. Οι επιχειρηματίες όμως δεν είναι, γιατί οι επιχειρηματίες είναι άσχετοι και αγράμματοι. Αφού έφυγαν οι μεγάλες ξένες κατασκευαστικές, έμειναν πίσω οι τυχοδιώκτες τις δεκαετίας του 80 και οι νεόπλουτοι μικροεργολάβοι της καρπαζιάς. Είναι τα προϊόντα 20 χρόνων απαξίωσης της γνώσης και ενίσχυσης του «μάγκα», μικροαπατεώνα, περιπτερά. Δεν γνωρίζουν τις λέξεις «οργάνωση» και «επένδυση». Χειρότερα ακόμα. Δεν γνωρίζουν ότι για να συνεχίσουν να κερδίζουν, το επιχειρηματικό παιχνίδι πρέπει να παίζεται δίκαια.
Σήμερα στην Ελλάδα δεν μπορεί να σταθεί σοβαρή επιχείρηση μεσαίου μεγέθους που να ασχολείται με την κατασκευή. Ενώ η χώρα χρειάζεται ακόμα πολλά έργα υποδομών, το καθεστώς του ενός πελάτη (κράτος), κόβει τα φτερά σε οποιονδήποτε θέλει να ανταγωνιστεί και να κερδίσει επειδή είναι καλύτερος. Κέρδος βγάζει μόνο αυτός που:
• Φοροδιαφεύγει.
• Παίρνει έργα με απευθείας ανάθεση, δηλαδή λαδώνει το κρατικό μηχανισμό.
• Έχει αρκετό θράσος να κλέβει το ΙΚΑ των εργαζομένων του.
Και όλα αυτά επειδή οι πολιτικοί είναι τόσο αναμεμιγμένοι στις δουλειές των εργολάβων που οποιαδήποτε κίνηση εξυγίανσης σίγουρα θα βλάψει κάποιο συνάδελφό τους. Το κράτος λοιπόν, με διάφορα εργαλεία, κρατάει σε ομηρία τους επιχειρηματίες.
Το βασικότερο εργαλείο είναι η απαγόρευση της υπερωριακής εργασίας. Φυσικά δεν μπορεί να γίνει έργο χωρίς υπερωρίες, λόγω του ότι πρέπει το ωράριο να είναι αρκετά ελαστικό ώστε να μπορεί να αποσβένει τις αυξομειώσεις στην ένταση εργασίας που παρατηρούνται πάντα στα κατασκευαστικά έργα. Αναγκαστικά οι εργολάβοι καταφεύγουν στη πληρωμή των εργαζομένων τους με «μαύρα» και φυσικά δεν πληρώνουν ΙΚΑ για τις ώρες αυτές. Η τακτική αυτή είναι 200% παράνομη και ο μόνος τρόπος για να μην πάει φυλακή ο εργολάβος είναι να λαδώσει τους υπαλλήλους του ΙΚΑ και της εφορίας. Ο κρατικός μηχανισμός κρατάει έτσι στο χέρι τους εργολάβους με την παραοικονομία και το ξέπλυμα χρήματος να επιβάλλουν τους όρους τους στις διάφορες δοσοληψίες.
Επιχειρώντας ο εργολάβος υπό τέτοιες συνθήκες, λογικό είναι να μην μπορεί να κάνει μακροπρόθεσμα πλάνα. Άρα δεν έχει νόημα να επενδύσει στην γνώση αφού αυτή θα δώσει καρπούς μετά από καιρό. Άρα τον μηχανικό τον χρειάζεται τελικά για βιτρίνα, γραμματέα, εργοδηγό ή απλώς μπαμπούλα του προσωπικού. Η γνώση απαξιώνεται για άλλη μια φορά και τα έργα εκτελούνται με το πατροπαράδοτο τρόπο:
…«πάμε παιδιά όλοι μαζί, εεεεειιιιόπππ».
Industrialization
Όμως τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι. Τη δεκαετία του 50 η «Ελλάς» έχει την ευκαιρία να αποκτήσει υποδομές Δυτικοευρωπαϊκών προδιαγραφών, μέσω του ίδιου σχήματος που ξαναχτίζει την καμένη Ευρώπη, του σχεδίου Marshal. Τα λεφτά είναι πολλά. Έτσι και αλλιώς η τριτοκοσμική από πλευράς υποδομών Ελλάδα, ανήκει «εις την δύσιν» και έτσι υπάρχει σοβαρότατη πρόθεση από πλευράς Αμερικανών να ενισχυθεί η χώρα με κεφάλαια, ώστε να αποτραπεί εντελώς ο κομμουνιστικός κίνδυνος.
Πρώτο βήμα για να ανορθώσεις μια χώρα είναι να εξυπηρετήσεις τις ανάγκες της σε ενέργεια. Έτσι οι φίλοι μας οι αμερικάνοι αναθέτουν σε μια γερμανική εταιρεία, αμερικανικών – φυσικά – συμφερόντων, να έρθει να μας φτιάξει (κάτι θυμίζει αυτό, ε;). Αυτήν την λένε Mannesmann αλλά στην Ελλάδα θα εργαστεί μέσω της θυγατρικής της ΒΙΟΚΑΤ. Γερμανοί, Αμερικάνοι και Γάλλοι μηχανικοί έρχονται να φτιάξουν το πρώτο ελληνικό διυλιστήριο και το πρώτο Power Plant. Από πλευράς μηχανικών, οι έλληνες είναι πολύ λίγοι σε ποσότητα και ποιότητα οπότε η ΒΙΟΚΑΤ επενδύει στην εκπαίδευσή τους, στέλνοντάς τους να εργαστούν στη Μέση Ανατολή, με ασύλληπτους για την εποχή μισθούς. Τα πρώτα χρόνια, στις εργασίες απασχολούνται και αμερικάνοι τεχνίτες, μέχρι οι έλληνες συνάδελφοί τους να «μάθουν τη δουλειά».
Εδώ κάποιος πρέπει να παρατηρήσει ότι το να βρεις ικανό προσωπικό τη δεκαετία του 50 και του 60 στην Ελλάδα, αποτελούσε άθλο. Η κρέμα του εργατικού δυναμικού προτιμούσε τη ξενιτιά της Γερμανίας και της Αμερικής, από την εξαθλίωση της Ελληνικής επαρχίας. Χωρίς βιομηχανική παράδοση, δεν υπάρχουν τεχνίτες που να μπορούν να εκτελέσουν τις βασικότερες κατεργασίες μετάλλου. Έτσι η ΒΙΟΚΑΤ επενδύει και στην εκπαίδευση του παραγωγικού προσωπικού. Στέλνει πολύ κόσμο να εργαστεί στο Ιράκ και στο Κουβέιτ. Στη Κοζάνη όπου κατασκευάζεται ο πρώτος μεγάλος σταθμός της ΔΕΗ, σχεδόν το σύνολο του αντρικού πληθυσμού απασχολείται στο έργο, δημιουργώντας έτσι παράδοση στο τόπο. Σήμερα, αν θέλεις να κάνεις μια πάρα πολύ σοβαρή δουλειά σε διυλιστήριο ή σε Power Plant, φωνάζεις «Κοζανίτες» να έχεις το κεφάλι σου ήσυχο.
Όμως οι έλληνες που βρίσκονται στα πράγματα εκείνη την εποχή, έχουν άλλα σχέδια για τη χώρα και τους εαυτούς τους. Και πρώτα από όλα βάζουν στο μάτι τα λεφτά του σχεδίου Marshal. Με κυβερνήσεις εντελώς ανίσχυρες να πάρουν έστω και μισή απόφαση, τα λεφτά γίνονται Cadillac, γούνες, κοσμήματα και διαμερίσματα στο Κολωνάκι. Την ώρα που το 99,9 % των ελλήνων πείναγε, οι γνωστοί άγνωστοι έτρωγαν τα χρήματα που στην Ευρώπη γίνονταν δρόμοι, υδροηλεκτρικά φράγματα, σχολές, γνώση. Εδώ, φτιάξαμε μια μεγάλη λεωφόρο για να νομίζει ο Aik ότι κάτι κάνουμε με τα λεφτά του αμερικάνου φορολογούμενου. Και, τι ειρωνεία, της δώσαμε το όνομα του μεγαλύτερου λαμόγιου της ελληνικής ιστορίας, του Συγγρού.
Ακόμα και έτσι όμως, το φτηνό εργατικό δυναμικό, η πλούσια παραγωγή βαμβακιού και καπνού και η φθηνή ενέργεια φέρνουν δειλά δειλά στην Ελλάδα την βιομηχανία. Η κλωστοϋφαντουργία αναπτύσσεται δυναμικά και η Ελλάδα αστικοποιείται. Τώρα υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη για ενέργεια, οδικά δίκτυα και άλλες υποδομές. Το πολυτεχνείο έχει βγάλει κάμποσους μηχανικούς που μπορούν να αναλάβουν μεγαλύτερα έργα. Ελληνικές κατασκευαστικές εταιρείες, όπως οι ΜΕΤΚΑ, ΒΙΕΞ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΤΕΧΝΙΚΗ, ΞΕΚΤΕ, ΕΔΟΚΕΤΕΡ, ΟΔΩΝ - ΟΔΟΣΤΡΩΜΑΤΩΝ ανταγωνίζονται πλέον την ΒΙΟΚΑΤ, ή τουλάχιστον παίρνουν κομμάτια από τα πολύ προσοδοφόρα βιομηχανικά και ενεργειακά έργα. Οι εργοδηγοί και μηχανικοί της ΒΙΟΚΑΤ φτιάχνουν δικές τους εταιρείες και αναλαμβάνουν υπεργολαβικά μικρά έργα των δύο μεγαλύτερων εταιρειών.
Deindustrialization
Τα πράγματα τη δεκαετία του 70 λοιπόν δεν είναι και τόσο άσχημα. Τα λεφτά είναι καλά για αυτούς που ασχολούνται με τη κατασκευή, τη ναυπήγηση και την διύλιση πετρελαίου, εργασίες όλες συναφείς και εξαρτώμενες από την τεχνογνωσία στην οργάνωση παραγωγής και την μεταλλουργία. Μάλλον παραείναι καλά. Τα κομματικά λαμόγια βλέποντας πως υπάρχουν μεγάλα περιθώρια κέρδους, αποφασίζουν πως δεν είναι δίκαιο να τρώνε μόνο οι «άλλοι». Αποφασίζουν να βάλουν χέρι ενισχύοντας τους συνδικαλιστές σαν μέσο πίεσης. Τα τέλη της δεκαετίας του 70 βρίσκουν τους εργάτες στους δρόμους ζητώντας απίστευτα ανταλλάγματα για την εποχή και τα οικονομικά πράγματα της χώρας, όπως κατάργηση της υπερωριακής εργασίας. Οι μεγάλες κατασκευαστικές, οι υποστηριζόμενες από ξένη τεχνογνωσία, αποσύρονται από την ελληνική αγορά. Οι έλληνες που έχουν κάνει επενδύσεις στριμώχνονται, είτε να συμπράξουν είτε να πουλήσουν. Αρχές δεκαετίας 80 και ο αείμνηστος υπόσχεται στους εργάτες λαγούς με πετραχήλια. Οι κρατικοποιήσεις των βιομηχανικών μονάδων είναι στην ημερήσια διάταξη. Έχει γίνει η μεγάλη ζημιά.
Η κατασκευή, συντήρηση, επέκταση και οργάνωση μεγάλων βιομηχανικών μονάδων στηρίζεται στη τεχνογνωσία. Στην Ελλάδα το 1980 είχαμε δική μας τεχνογνωσία όση είχε και η Ζιμπάμπουε. Όταν οι ξένες εταιρείες (Mannesmann, Foster Whiller Italiana) αποσύρθηκαν λόγω των «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ στο ίδιο συνδικάτο», των εξωφρενικών απαιτήσεων των εργατών και της δυσκολίας συνεννόησης με την απίστευτα ανίκανη ελληνική κυβέρνηση, πήραν μαζί τους και ότι πιο ωφέλιμο προσέφεραν στο τόπο, τη τεχνογνωσία.
Τα αποτελέσματα αναμενόμενα. Η Ελληνική βιομηχανία διαλύεται, αλλά σε αυτό συνετέλεσαν και άλλοι παράγοντες. Η δημιουργία μεγάλων βιομηχανικών μονάδων και η κατασκευή μεγάλων έργων υποδομής απαιτεί μακροχρόνιο σχεδιασμό. Εδώ όμως οι υπουργοί δεν μπορούσαν να κανονίσουν σε πια μπουζούκια να πάνε το βράδυ. Τελικά στην αγορά έμειναν μόνο επιχειρηματίες-τυχοδιώκτες, οι οποίοι ξεκίνησαν από χαμηλά και με διάφορες κομπίνες και «συμπράξεις» με το ελληνικό δημόσιο, κατάφεραν να διευθύνουν μικρότατες αλλά αρκετά προσοδοφόρες κατασκευαστικές εταιρείες. Ούτε λόγος φυσικά να γίνεται για επιστημονική προσέγγιση της παραγωγής, εξειδίκευση και επένδυση σε νέες τεχνικές και εργαλεία, αφού οι άνθρωποι ήταν εντελώς αγράμματοι. Τα κέρδη κατατίθενται στα μπουζούκια και το ελληνικό πεντάγραμμο ζει τη καλύτερη εποχή του. Οι ναυπηγοεπισκευαστικές βάσεις μαραζώνουν και η 17Ν σκοτώνει τον Περατικό που ήθελε να επενδύσει στα ναυπηγία του Σκαραμαγκά. Η ανεργία στους εργάτες του συνδικάτου μετάλλου στο 30% και η ΓΣΕΕ ζητάει και πετυχαίνει την κατάργηση της υπερωριακής εργασίας.
Καταστροφή.
Ανεργία, τριτοκοσμικοί δείκτες ατυχημάτων, μαύρη εργασία, φοροδιαφυγή, κακοτεχνία, έλλειψη ποιοτικού ελέγχου, είναι τα χαρακτηριστικά της ελληνικής βιομηχανίας και κατασκευής μέχρι το 1996. Και τότε…
Αλελούγια
Κερδίζουμε τους Ολυμπιακούς αγώνες. Η χώρα δεσμεύεται και ξεκινάει η κατασκευή γιγαντιαίων, για την Ελλάδα, έργων. Μετρό, αεροδρόμιο, Αττική Οδός, Εγνατία Οδός, γέφυρα Ρίου - Αντιρίου είναι έργα που μια χώρα 10 εκ. ανθρώπων φτιάχνει σε μια 50ετία, όχι 10ετία. Αποτέλεσμα της τόσης μεγάλης βιασύνης είναι τα έργα να υπερβούν κατά πολύ τους προϋπολογισμούς τους. Ακόμα και έτσι όμως υπάρχει ένα τεράστιο κέρδος, εκτός από αυτό φυσικά της χρήσης των έργων. Ξαναμπαίνει επιτέλους στην Ελλάδα τεχνογνωσία. Τα έργα τα έχουν αναλάβει κυρίως ξένες πολυεθνικές που προσλαμβάνουν έλληνες μηχανικούς. Μάλιστα η ζήτηση ήταν τόσο μεγάλη που το 2000 μπορούσε να πιάσει δουλειά μηχανικού, και να αμειφθεί πλουσιοπάροχα, οποιοσδήποτε είχε τουλάχιστον ένα χέρι να κρατάει calculator. Ο χώρος της κατασκευής βρίσκει το Ελντοράντο και όλοι πέφτουν με τα μούτρα να φάνε ψωμάκι. Άλλοι μάλιστα πιο πολύ από άλλους. Αλλά δεν έχει σημασία. Οι ξένοι εργάτες δουλεύουν, το χρηματιστήριο παίρνει φωτιά, οι εταιρείες συμβούλων πουλάνε συμβουλές (ή αέρα κοπανιστό), οι έλληνες χτίζουν μεζονέτες στο Ντράφι και όλοι είναι χαρούμενοι. Δεν έχει πραγματικά σημασία το ότι κάποιοι κλέβουν. Το χρήμα κινείται και υπάρχει πραγματική ανάπτυξη. Αλλά που πάν χωρίς τον ξενοδόχο;
Αμ δε
Τα έργα τελειώνουν, η φούσκα του χρηματιστηρίου σκάει και τα λεφτά φεύγουν για να κάνουν χαρούμενους τους Ελβετούς, ενώ οι έλληνες παίρνουν δάνεια για να διατηρήσουν τη μεγάλη ζωή που έκαναν για μερικά χρόνια. Τι έμεινε από όλα αυτά.
Τεχνογνωσία. Οι Έλληνες μηχανικοί είναι ικανοί να αναλάβουν πλέον δύσκολα έργα. Οι επιχειρηματίες όμως δεν είναι, γιατί οι επιχειρηματίες είναι άσχετοι και αγράμματοι. Αφού έφυγαν οι μεγάλες ξένες κατασκευαστικές, έμειναν πίσω οι τυχοδιώκτες τις δεκαετίας του 80 και οι νεόπλουτοι μικροεργολάβοι της καρπαζιάς. Είναι τα προϊόντα 20 χρόνων απαξίωσης της γνώσης και ενίσχυσης του «μάγκα», μικροαπατεώνα, περιπτερά. Δεν γνωρίζουν τις λέξεις «οργάνωση» και «επένδυση». Χειρότερα ακόμα. Δεν γνωρίζουν ότι για να συνεχίσουν να κερδίζουν, το επιχειρηματικό παιχνίδι πρέπει να παίζεται δίκαια.
Σήμερα στην Ελλάδα δεν μπορεί να σταθεί σοβαρή επιχείρηση μεσαίου μεγέθους που να ασχολείται με την κατασκευή. Ενώ η χώρα χρειάζεται ακόμα πολλά έργα υποδομών, το καθεστώς του ενός πελάτη (κράτος), κόβει τα φτερά σε οποιονδήποτε θέλει να ανταγωνιστεί και να κερδίσει επειδή είναι καλύτερος. Κέρδος βγάζει μόνο αυτός που:
• Φοροδιαφεύγει.
• Παίρνει έργα με απευθείας ανάθεση, δηλαδή λαδώνει το κρατικό μηχανισμό.
• Έχει αρκετό θράσος να κλέβει το ΙΚΑ των εργαζομένων του.
Και όλα αυτά επειδή οι πολιτικοί είναι τόσο αναμεμιγμένοι στις δουλειές των εργολάβων που οποιαδήποτε κίνηση εξυγίανσης σίγουρα θα βλάψει κάποιο συνάδελφό τους. Το κράτος λοιπόν, με διάφορα εργαλεία, κρατάει σε ομηρία τους επιχειρηματίες.
Το βασικότερο εργαλείο είναι η απαγόρευση της υπερωριακής εργασίας. Φυσικά δεν μπορεί να γίνει έργο χωρίς υπερωρίες, λόγω του ότι πρέπει το ωράριο να είναι αρκετά ελαστικό ώστε να μπορεί να αποσβένει τις αυξομειώσεις στην ένταση εργασίας που παρατηρούνται πάντα στα κατασκευαστικά έργα. Αναγκαστικά οι εργολάβοι καταφεύγουν στη πληρωμή των εργαζομένων τους με «μαύρα» και φυσικά δεν πληρώνουν ΙΚΑ για τις ώρες αυτές. Η τακτική αυτή είναι 200% παράνομη και ο μόνος τρόπος για να μην πάει φυλακή ο εργολάβος είναι να λαδώσει τους υπαλλήλους του ΙΚΑ και της εφορίας. Ο κρατικός μηχανισμός κρατάει έτσι στο χέρι τους εργολάβους με την παραοικονομία και το ξέπλυμα χρήματος να επιβάλλουν τους όρους τους στις διάφορες δοσοληψίες.
Επιχειρώντας ο εργολάβος υπό τέτοιες συνθήκες, λογικό είναι να μην μπορεί να κάνει μακροπρόθεσμα πλάνα. Άρα δεν έχει νόημα να επενδύσει στην γνώση αφού αυτή θα δώσει καρπούς μετά από καιρό. Άρα τον μηχανικό τον χρειάζεται τελικά για βιτρίνα, γραμματέα, εργοδηγό ή απλώς μπαμπούλα του προσωπικού. Η γνώση απαξιώνεται για άλλη μια φορά και τα έργα εκτελούνται με το πατροπαράδοτο τρόπο:
…«πάμε παιδιά όλοι μαζί, εεεεειιιιόπππ».
No comments:
Post a Comment